مهمترین بیماری های تغذیه ای در شتر مرغ و نحوه پیشگیری از آنها
مهمترین بیماری های تغذیه ای در شتر مرغ و نحوه پیشگیری از آنها
مقدمه پرورش شتر مرغ امروزه با عنایت به مزایای بسیار زیاد آن به عنوان یک رویکرد های جدید در صنعت دامپروری مورد توجه بسیار واقع شده است . این پرنده همه چیز خوار بوده ودر مناطق خشک و کم آب براحتی زیست می کند . از لحاظ پایداری در برابر شرایط نا مساعد طبیعی در مقابل کمبود آب و غذا شبیه شتر و از لحاظ ظاهری شبیه پرندگان است. در حال حاضر می توان شتر مرغ را به عنوان دام آینده در بسیاری از مناطق معرفی کرد . شتر مرغ ها به کنجکاوی و بویژه علاقمندی به اجسام درخشنده و رنگی مشهور هستند از اینرو ممکن است اجسام خارجی توسط آنها بلع و زمینه لازم برای بروز بیماری یبوست ( انباشتگی ) را فراهم کند . بنابر این عوامل موثر در سلامتی و بهداشت این پرندگان یکی از جنبه های بسیار مهم این نوع پرورش می باشد .یبوست بیماری ست که اغلب بطور مکرر مشکلاتی را در رشد جوجه ها بوجود می آورد .
در حال حاضر دو نوع از یبوست شناسایی شده است :
یبوست حاد یا یبوستی که شتر مرغ اخیرا کسب کرده که با علائم شدید و در زمان کوتاه یعنی بین 12 تا 24 ساعت بروز پیدا می کند . دومین نوع آن یبوست مزمن یا نوع دراز مدت آن است .
بطور معمول یبوست حاد از شترمرغ هایی که مقدار بسیار زیادی از مواد غیر خوراکی مصرف می کنند نتیجه می شود که این تیپ آن می تواند از مصرف بیش از اندازه شن ، خاک ، سنگریزه ، علف های زبر و از این قبیل مواد حاصل گردد .
انسداد حاد منجر به کولیک و سر انجام مرگ پرنده را در بردارد . معمولا انباشتگی پیش معده بصورت جزئی مانع عبورمواد بطور کامل می شود که این عامل می تواند مسبب بروز نوع مزمن آن باشد .چنین پرنده هایی معمولا وزن نرمالی بدست نخواهند آورد ودر ظاهر غالبا دچار سوء تغذیه شده و گرایش به بلع مواد غیر خوراکی دارند .
نوع خوراک ، فاکتور های استرس ، عوامل محیطی و … را می توان از فاکتور های مهم بروز یبوست در صنعت پرورش شتر مرغ دانست .
از فاکتور های خوراکی ایجاد کننده یبوست می توان مصرف بیش از اندازه فیبر ، دریافت برگ ها و ساقه های یونجه ، ساقه گراس ها برای جوجه ها ی جوان به ویژه جوجه هایی که درمزرعه کوچک دارای محدودیت چراگاه هستند را بر شمرد . دریافت حجم زیادی از دانه های زبر ، گراس های خشک و میوه ها ی وحشی می تواند زمینه ساز انباشتگی در شتر مرغ های مسن تر باشد . از آنجایی که پیلورمعده شترمرغ خیلی کوچک بوده و جوجه ها ی جوان ظرفیت توسعه برای هضم را ندارند توصیه می شود که جیره غذایی در نظر گرفته شده برای آنها از کیفیت مطلوب بر خوردار باشد . از تغذیه فیبر نا مرغوب برای شتر مرغ های زیر وزن kg 35 باید امتناع نمود و نکته دیگر اینکه خطر انباشتگی با افزایش سن در شتر مرغ ها سیر نزولی پیدا می کند . ناتوانی شتر مرغ های جوان د رهضم فیبر به علت نبودباکترها ی هاضم سلولوز در قولون است و یکی از عوامل حیوانی می باشد که میتواند منجر به بروز این عارضه شود. جوجه ها بدون مصرف غذا در دراز مدت احساس گرسنگی نمی کنند از این رو مقدار زیادی مواد خارجی مانند تکه چوب ، کیسه پلاستیک و سیم می بلعند . از فاکتور های دیگر بروز انباشتگی در شتر مر غ ها عوامل محیطی – مدیریتی است مانند پروراندن جوجه ها بر روی کف شنی که اگر خاک نرم و سبک یا خشک باشد سبب بلع بیش از اندازه شن وماسه می شود . گرسنگی و سرو صدای محیطی می تواند ایجاد کننده ی استرس باشد که این عامل منجر به جانشین سازی خوراک شده و از عوامل دیگر یروز به حساب می آید در واقع می توان گفت کمبود تغذیه ای ، شتر مرغ ها را به سمت گند خواری یا اشتهای غیر طبیعی تحریک می کند . نبود سنگریزه و شنریزه در حد مطلوب جهت کمک به آسیا کردن مواد بلع شده در سنگدان ممکن است زمینه انسداد را مهیا کند بنا بر این وجود سنگریزه در یک حد معین برای پرندگان ضروری است . عواملی مانند عفونت ناشی از تجمع عوامل باکتریایی ( Megabacteria ) و قارچی ( Candida)نیز می توانند باعث ایجاد زمینه مساعد جهت انسداد گردد . جوجه های مبتلا به انسداد افزایش وزن روزانه نداشته و بسیار آهسته رشد می کنند همچنین تخلیه مدفوع همراه با زحمت و فشار زیاد انجام شده و از خود صدا در می آورند ،به غذا نوک می زنند ولی غذا نمی خورند . انسداد را می توان با ملاسمه سختی و بزرگ بودن شکم مشخص نمود . شتر مر غهای مبتلا به انباشتگی در حالت جناغ سینه ای دچار زمین گیری شده ، کاملا هوشیار بوده و گردنشان را به حالت کشیده نگه می دارند .
پیشگیری و درمان یبوست:
در پیشگیری از بروز این بیماری توجه به استرس های ناشی از انتقال و تغییر محل ودست یابی به مواد خارجی بسیار حائز اهمیت است . می توان با اجتناب و دوری از عوامل سببی در مزرعه از یبوست جلوگیری به عمل آورد. لذا باید جهت به حداقل رسانیدن تلفات ، برای افرادی که به شیوه ای با حیوان سر وکار دارند تعالیمی در نظر گرفته شود تا فائق آمدن بر مشکلات را بیاموزند . در پرواربندی متراکم شتر مرغ ها احتمال آنکه یبوست یک مشکل عدیده بشمار آید کم است ، اما می توان آن را بعنوان یک عامل مهم فناپذیر برای جوجه های جوان در صنعت پرورش نیمه متراکم که دسترسی به چرای آزاد یا محدودیت پایه ای دارند به حساب آورد . انباشتگی معده کمی پس از انتقال جوجه ها ازجا یگاه نگهداری با کف بتنی به محوطه باز بی تردید یکی از مشکلات رایج مزارع پرورش به حساب می آید .
ساده ترین روش روغنی کردن یا ایجاد لغزش راه دهان است که روغن های گیاهی قادر به کمک تجزیه مقداری از این مواد است که شتر مرغ ها مجددا به یک جیره غذایی نرمال دست خواهند یافت .زمانی که امر تشخیص به سهولت امکان پذیرد مداخله جراحی می تواند خیلی موثر واقع شود که پس از باز کردن پیش معده می توان پیش معده و سنگدان را تمییز کرد . خوراندن داروی روغنی نمک اپسوم ( سولفات منیزیم ) در آب به مقدار ¼ قاشق چایخوری برای جوجه های شتر مرغ تا 2 قاشق سوپ خوری برای یک شتر مرغ بالغ پیشنهاد شود .
از اصول های دیگر درمان می توان موارد زیر را نام برد :
1- در اختیار قرار دادن پارافین طبی ، سولفات باریم و لاکتوز بطریقه خوراکی
2- دسترسی آزاد و آسان به غذا جهت ممانعت تحریک پرنده به خوردن اشیاء خارجی
3- دور کردن اشیاء خارجی از بستر و جایگاه نگهداری
مدفوع خواری :
در وضعیت طبیعی جوجه هایی که به تازه گی از تخم خارج شده اند مواد دفعی والدینشان را مصرف می کنند که ممکن است منبع میکرو ارگانیسم هایی باشد که در مجرای گوارش آنها ساکن بودند .
پر کنی ( پر خوری ) :
این عارضه به عنوان یک فعالیت جانشین و جبرانی بطور انفرادی در گله های شتر مرغ حادث می شود . این رفتار ناپسند معمولا توسط یک پرنده آغاز می شود . شترمرغ های دیگر با مشاهده زخم های کوچک و خونریزی در پشت پرندگان دیگر تحریک شده و این عمل را تقلید می کنند ولی اغلب یک پرنده مقصر است . پرخوری در شتر مرغ ها میتواند با جیره غذایی شتر مرغ ها تصحیح شود. ای جیره دارای 25 % پروتئین ، 0.3 % متیونین % 1.36 % لایزین ، 1.67 % آرژنین ، 0.25 % تریپتوفان ، 7 % فیبر ، 6.97 % انرژی متابولیسمی ، 3.9 % کلسیم ، 21 % فسفر و 5 % نمک است .
بیماری های کمبود تغذیه ای :
وبتامینE وسلنیوم : کاهش جوجه در آوری ، دیستروفی عضلانی ، مرگ و میر شدید جوجه ها و ناباروری همیشگی در نر ها می تواند از علائم کمبود طولانی مدت به حساب آید .
استفاده از مکمل ویتامین E و سلنیوم در جیره می تواند موثر واقع شود . مکمل ویتامین E و سلنیوم را می توان هر روز به مقدار g/kg 1 به شتر مرغ ها خوراند که این مکمل دارای IU 40000 ویتامین E و 40 میلی گرم سلنیوم در هر کیلو گرم است . تزریق ویتامین E و سلنیوم در 0.25 دز برای جوجه های تازه تفریخ شده و 0.5 میلی لیتر برای جوجه های با بالای دو هفته از سن و تقریبا 5 میلی لیتر برای یک پرنده بالغ د ر هر چهار هفته بصورت درون ماهیچه ای توصیه می شود .
ویتامین های مهم گروه B ، ویتامین B2 و بیوتین:
کمبود این ویتامین ها منجر به پیچیدگی انگشتان پا به علت نقص در جوجه در آوری ، فلجی دائم ، پیچش پاها ، لغزش تاندون و کاهش جوجه درآوری می گردد.
مکمل ویتامین محلول درآب می تواند در سن چهار هفتگی و در زمان احساس کمبود، به آب آشامیدنی اضافه شود. تزریق ویتامین B کمپلکس به مقدار 1 میلی لیتر در 10 کیلو گرم از وزن بدنی توصیه می شود .
اسید پانتوتنیک :
التهاب پوست در اطراف منقار ، چشم ها و بال ها و تاخیر در رشد را می توان از مشخصات بارز کمبود این ویتامین دانست . جهت رفع علائم این بیماری 0.5 میلی لیتر برای جوجه های تازه متولد شده توصیه می گردد. نیاسین :
کمبود این ویتامین دارای علائم مشخصه زیر می باشد : طاسی در سر وگردن ، کاهش جوجه درآوری رشد ضعیف جوجه ها ، نداشتن پر در سر وگردن و پر در آوری ضعیف.
مکمل بیوتین که شامل g/kg 0.3 بیوتین ، g/kg 30پنتوتنیک اسید و g/kg 200 ویتامین C می باشد را می توان به جیره روزانه درمقدار g/kg 1 خور اک افزود .
کلسیم ، فسفر و ویتامین D :
ازبارزترین علائم کمبود بد شکلی پای حیوان( نرمی استخوان در پرنده های جوان) است. با تصحیح نسبت کلسیم به فسفر در جیره تکمیلی بوسیله سنگریزه سنگ آهک یا استخوان های آسیا شده میتوان کمبود را جبران نمود.
منگنز :
ناهنجاری سیستم اسکلتی به خصوص لغزش تاندون ، کوتاهی و کلفتی استخوان های پا ناشی از کمبود منگنز می بلشد .
افزلیش حد اقل 120گرم منگنز در 1000 کیلو گرم خوراک ، افزودن سولفات منگنز یا کلرید منگنزبه مقدار gr 2 در 10 لیتر آب آشامیدنی توصیه می شود.
روی :
بدشکلی عضو ، کلفتی پوست پا ها و ران ، رشد ونمو ضعیف پاها از علائم کمبود روی است .
وجود روی به مقدار 80 گرم در 100 کیلو گرم از خوراک فرموله شده توصیه می شود همچنین استفاده از آب عبور داده شده از لوله های گالوانیزه شده می تواند در درمان این بیماری ها موثر واقع شود .
اسید های چرب ضروری . اسید لینو لئیک ، لینو لنیک و آراشیدونیک اسید :
ازعلائم کمبود کاهش یافتن قابلیت جوجه در آوری و زنده ماندنی جوجه ها می باشد که با مکمل کردن روغن های گیاهی و روغن ماهی به جیره قابل درمان می باشد.
نتیجه گیری :
از آنجایی که پرورش شتر مرغ یک کار پر خطر است و مرگ ومیر در اولین هفته از زندگی گاهی تا 50 % نیز می رسد از اینرو نفوذ بیماری قادر به افزایش تلفات خواهد بود . انباشتگی و انسداد پیش معده و سنگدان زمانی رخ می دهد که این اندام ها توسط بستر ، شن ، فیبر زیاد یا مواد خارجی مانند تکه های چوب و کیسه های پلاستیکی پر شوند . همچنین با قرار دادن علوفه های خشک بلند در اختیار آن ها به خصوص جوجه ها زمینه را برای یبوست فراهم می کنیم. همچنین یکی ازبهترین روش ها برای پیشگیری از بیماری های کمبود تغذیه ای ترتیب دادن جیره ای مناسب با توجه به سن پرنده و فاکتور های محیطی و ... می باشد بنابر این با در نظر گرفتن اصول مدیریتی می توانیم از تلفات ناشی از این سندرم ها بکاهیم
چگونگی نزدیک شدن به گاو
چگونگی نزدیک شدن به گاو
گاو برای دفاع از خود بیشتر از سر استفاده می کند حرکات پاندول مانندی که حیوان با سر وگردن انجام می دهد می تواند فرد مورد عامل را در محدوده مربوطه با خطر روبرو کند گاو شاخ دارخطر بیشتری را متوجه افراد می کندو ضربات کشندهای را به افراد وارد کند .
در این بین گاو نر نژاد شیری خطر ناکترین نوع گاو به هنگام معاینه است و ورود دامپزشک به بهار بندی که گاو نر در آن ازاد است بسیار خطرناک است .
گاو عصبانیت خود را با کوبیدن دست به سطح زمین نشان داده و قرار گرفتن دامپزشک یا فرد دیگر در کنار دست ها و سم نیز خطرناک است گاو همچنین از پای خود برای لگد زدن به جلو, پهلو و عقب استفاده می کند که در اصطلاح به آن The Cow Kick گویند.
لگد پرانی گاو بیشتر به سمت پهلو و جلو است.گاو حتی فردی را که در نز دیک شانه اش قرار دارد با پا مورد حمله قرار می دهدگاو های ماده تازه زا در یکی دو روز اول پس از زایمان خطرناک بوده و نسبت به افرادی به گوساله شان نزدیک شوند، بسیار حساسند.
گاوبه دلیل نداشتن دندان های پیش در فک بالا گاز نمی گیرد . اما دندان های آسیایی گاو بسیار قوی است و در زمان معاینه داخل دهان یا خوراندن شربت یا قرص می تواند انگشت ها را به راحتی له یا قطع کند بهتر است گاو نر درون تراوا معاینه شود و از نز دیک شدن به آن در محیط باز خوداری شود.گاو های نر پرواری که در مراتع چرا می کنندبه دلیل برخورد کم با انسان در هنگام معاینه چندان قابل اعتماد نیستند .
در هنگام نزدیک شدن به دام باید مواظب حرکات دم حیوان بود گاو از دم ظریف و آسیب پذیر خود برای دفع مگس ها و حشرات بهره گرفته و در اثر لمس بدن دام نیز توسط دامپزشک یا دامدار ، آن را حرکت میدهد .حرکات دم گاهی ایجاد خطر کرده و با برخورد سریع با چشم انسان ایجاد زخم در قرنیه می کندپس از محافظ چشم نیز استفاده کنید.
همچنین در دامهای تازه زا در اثر آغشته بودن دم به ترشحات وعفونت های رحمی , وآلوده شدن دامپزشک یا دامدار, احتمال انتقال بیماری های عفونی از جمله باکتری عامل بروسلا وجود دارد .
برای جلوگیری از رمیدن و لگد زدن گاو در حالیکه به آرامی و با صدای ملایم صحبت می کنید , از چپ یا سمتی که حیوان به شیردوشی عادت دارد به حیوان نزدیک شوید اصولاً
می بایست حیوان را از نزدیک شدن خود به او با صدا های آرام همراه با نوازش بدن آگاه ساخت تا حیوان از نشان دادن واکنش های سریع و غیر منتظره و بعضاً خطرناک اجتناب نماید.
ابتدا دست را روی شانه قرار داده سپس سریعاً دست را به سمت سر حیوان حرکت دهید گاو نر شیری و گاو های دائم الفحل عصبانی بوده و ممکن است شما را شاخ زده و یا به دیوار بکوبد پس همیشه در حین نزدیک شدن باید راهی را برای فرار پیش بینی نمائید نزدیک شدن از روبرو خطرناک بوده و موجب حمله گاو با سر و شاخ خواهد شد تنها زمانیکه حیوان در تراوا محصور است از روبرو نزدیک شوید ، چراکه امکان حمله ور شدن گاو در این حالت زیاد است.
همچنین :
1) گرفتن چین زانو 2) گرفتن سوراخ بینی با دست یا با حلقه 3)گرفتن دم به طوری که دم را ازپشت, روی ستون فقرات به سمت سر دام بکشیم
میتواند ما را در مقید کردن دام بسیار کمک کند.
اصول معاینه دام دکتر کجوری
با مساعدت دکتر سعید احمدی
بیماریهای قابل انتقال طیور به انسان
بیماریهای قابل انتقال طیور به انسان
مقدمه :
کسانی که با پرندگان سر وکار دارند چه صاحبان پرندگان زینتی وچه
تولید کنندگان صنعتی بایستی آگاه باشند که برخی بیماریهای طیور
قابل انتقال به انسانند.البته باید توجه داشت که این بیماریها غیر
مشترک هستند ونباید باعث دلسردی ازجهت نگهداری طیور
شود.برای بیشتر مردم این بیماریها مشکل جدی بوجود نمی آورند
ولی نگهدارندگان طیور بایستی از این بیماریها آگاهی داشته باشند
ودر صورت لزوم روش مقابله پزشکی با این بیماریها را بدانند.
زئونوزها(Zoonoses) بیماریهای عفونی حیوانی هستند که قابل
انتقال به انسانند.عوامل عفونی
میتواند:پروتوزوا،قارچی،باکتریایی،شیمیایی ویاویروسی باشد.میزان
حدت واستعداد ابتلا به بیماری به عواملی نظیر :سن،وضعیت
بهداشت،وضعیت سیستم ایمنی واقدامات اولیه درمانی بستگی
دارد.توانایی میکروارگانیسم برای بیماریزایی به میزان حدت واگیرداری
آن ودزی که شخص در ابتلا به آن قرار دارد ونیز مسیر بیماری بستگی
دارد.
ازمعروفترین این بیماریهامی توان به:
کلامیدیوزیس،سالمونلوزیس،آریزونوزیس ،کلی باسیلوز،انسفالیت
شرقی اسبی وتوبرکلوزیس پرندگان اشاره کرد.این بیماریها جدی
وحتی تهدید کننده حیات هستند.
1) کلامیدیوزیس(Chlamydiosis)
کلامیدیا پسیتاسی(Chlamydia psittaci) یک ارگانیسم شبه باکتری
غیر معمول می باشد که در کل جهان دیده شده وبیش از 100 گونه
از پرندگان را مبتلا می سازد.سبب بروز بیماری
پسیتاکوزیس(Psittacosis) یا تب طوطی در پرندگان طوطی سان
میشود.در سایر پرندگان یا در انسان سبب بروز بیماری
اورنیتوزیس(Ornithosis) میشود.
در آمریکا این بیماری در بوقلمون،کبوتر وطوطی سانان سبب ساز
مشکل است.در اروپاپرندگان اصلی درگیر با این بیماری اردکها
وغازها می باشند.برخی پرندگان مثل بوقلمون به این بیماری
حساسند وبرخی نظیر مرغ مقاومند.
کلامیدیوزیس بطور اولیه توسط استنشاق گرد وغبار آلوده به مدفوع
پرندگان ناقل ، که به عنوان منبع اصلی بیماری هستند،انتقال می
یابد.عامل بیماری هم از طریق مدفوع وهم از طریق ترشحات تنفسی
دفع می شود . این عمل با استرس تشدید می شود.حالت انتقال
بیماری میتواند برای سالیان زیاد باقی بماند.عامل بیماری با خشک
شدن از بین نمی رود که سبب سهولت انتقال گوارشی وانتقال از
طریق البسه وتجهیزات آلوده میشود.این بیماری از پرنده به پرنده واز
مدفوع آلوده به پرنده واز پرنده به انسان میتواند انتقال یابد.انتقال از
انسان به انسان مخصوصا از طریق بزاق میسر می باشد.
کلامیدیوزیس یک خطر جدی برای کسانی می باشد که با طوطی
سانان وکبوترها سروکار دارند ونیز کسانی که در کشتارگاههای
بوقلمون کار می کنند ویا کسانی که در آزمایشگاههای تشخیص
بیماریهای طیور مشغول بکارند.
دوره کمون این بیماری 15-4 روزولی بطور معمول 10روز است .در
پرندگان مبتلا علائمی نظیر: اسهال،سرفه،ناراحتی مجاری تنفسی
دیده می شود.اگر بیماری تشخیص داده نشده ودرمان نگردد مرگ
ومیر بالاست.در بوقلمونها کاهش تولید تخم مشاهده می گردد.در
انسان این بیماری بصورت بیماری تنفسی توام با تب مشاهده می
گردد.بیماری با شروع ناگهانی واحساس سردی ودرد عضلات
ومفاصل، سردرد،سرفه،کاهش اشتهاودردسینه آغازمی شود.بزرگ
شدن طحال،تورم عضله قلب وکاهش ضربان میتواندمسئله راپیچیده
نماید.
برای درمان پرندگان مبتلا از کلر تتراسایکلین ویا سایر آنتی بیوتیکهای
وسیع الطیف برای مدت 45 روز وبیشتر تا ازاله کامل آلودگی استفاده
می شود.در کبوترها وبوقلمون شاید روش درمان طویل المدت گله
برای حذف ناقلین استفاده گردد.
برای درمان انسانهای مبتلا از تتراسایکلین به مدت حداقل 21روز
استفاده می شود.چون این آنتی بیوتیک بطور برگشت ناپذیر با برخی
مواد معدنی باند می شود لذا در طول دوره درمان بایستی میزان
کلسیم پایین نگه داشته شود.
در فلوریدا این بیماری باید به مقامات رسمی هم در بخش دام وطیور
وهم در بخش بهداشت گزارش گردد.اگر در انسان وبصورت
اورنیتوزیس مشاهده شود باید تا 48 ساعت گزارش گردد.
2) سالمونلوزیس(Salmonellosis)
حدود 200 سروتیپ متفاوت از گونه های سالمونلا وجوددارد.اغلب
حیوانات به سالمونلا حساسند.این بیماری باکتریایی بیشتر در
حیوانات تحت استرس پدیدار میگردد.بسیاری از آلودگیها غیر قابل
تشخیص اند.درتمام گونه هاعلایم مشترک بالینی شامل
:اسهال،استفراغ وتب خفیف می باشد.با پیشرفت آلودگی از دست
رفتن آب بدن،ضعف وگاهی بویژه در سن خیلی کم یا خیلی بالا مرگ
رخ میدهد.در حالات وخیم بیماری تب بالا ،عفونت خونی ،سردرد
وتورم درد آور طحال مشاهده می شود.آلودگیهای کانونی درهرعضو
میتواند پدیدار گردد مثل:قلب ،کلیه،مفاصل،پرده
مننژ،پریواستئوم(غشای فیبری بافت پیوندی که استخوانها را بجــــز
مفاصل می پوشاند).
دوره کمون 72-6 ساعت میباشد،گرچه 36-12 ساعت معمولتر
است.سالمونلا از طریق بلع مواد غذایی آلوده به مواد حاوی
مدفوع(مدفوع،مسیرگوارشی)منتقل میشود.ترشح ودفع باکتری از
چند روز تا چنــد هفته طول می کشد.در برخی حالات(سالونلا
تیفی،تب تیفوئید)افراد آلوده بطور مادام العمر باکتری را دفع
میکنند.سالمونلا انتریدیتیس ((S.enteriditisدر مواد آغشته به مدفوع
پرندگان می تواند به درون پوسته تخم نفوذ کند وشاید در تخم نپخته
پرندگان وجود داشته باشد.
در اغلب حالات درمان به کمک مایعات والکترولیتها صورت می
گیرد.آنتی بیوتیکهایی نظیر کلرامفنیکل،نیتروفورانها یا آمپی سیلین
هنگامی که باکتری در مناطق پیرامون روده جایگزین شده باشد
،استفاده می گردد.درفلوریدااین بیماری نیزبایستی گزارش گردد.
3) کلی باسیلوزیس (Colibacillosis)
کلی باسیلوز توسط آلودگی با اشریشیا کلی(Escherichia coli) ایجاد
می شود.این باکتری در لوله گوارشی تمام حیوانات جایگزین می
گردد.این باکتری چند سویه متفاوت داردکه شامل گونه های مشخص
می باشد.همه سویه ها بیماریزا نیستند.درطیورآلودگی به اشریشیا
کلی می تواند سبب ساز بیماریهایی چــون عفونـــت خونی ،سی آر
دی،سینوویت(التهاب مفاصل منجر به لنگش)،پریکاردیت(التهاب پرده
دور قلب)والتهاب اویدکت گردد.درانسانهای مبتلا به کلی
باسیلوز،اغلب اسهال دیده می شود که امکان دارد علائم دیگری
بسته به سرو تیپ باکتری مسئله را غامض تر سازد.این علائم شامل
:تب،اسهال خونی،شوک،لکه های خونریزی زیر پوست ومخاط می
باشد.
دوره کمون 12 ساعت تا 5 روز می باشد،گرچه 72-12 ساعت
معمولتر است.انتقال از طریق دستگاه گوارش صورت میگیرد.کلی
باسیلوز اغلب از طریق غذا یا آب انتقال می یابد.
در اغلب حالات درمان علائم با استفاده از مایعات وپادزهرها صورت
می گیرد.در عفونتهای شدیدتر ،آنتی بیوتیکهایی نظیر تتراسایکلین
وکلرامفنیکل شاید ضروری باشند.
در فلوریدا این بیماری جزو بیماریهایی که گزارش میشوند ،نیست.
4) عفونتهای آریزونا Arizona infections
عفونتهای آریزونا توسط باکتری سالمونلا آریزونا(Salmonella arizona)
بوجود می آیند که در کل دنیا پراکنده است.این بیماری بیشتر در
پرندگان وخزندگان دیده می شود هرچنداحتمالا تمام حیوانات مستعد
این بیماری هستند.حیوانات جوان بیشتر در معرض بیماری هستند.
در بیشتر گونه های پرندگان آلودگی به این باکتری باعث کاهش تولید
تخم و کاهش قابلیت تفریخ میشود.در پولتها ومرغها ضعف،بی
اشتهایی ولرزش دیده می شود.در بوقلمون،مرغ وقناری تابیش از 60
% تلـــــفات می تواند رخ دهد.در انسان معمولترین علامت اسهال
است.بسیاری از عفونتها غیر قابل تشخیص اند.در برخی حالات
عفونت خونی دیده می شود.
دوره کمون 72- 6 ساعت می باشد گرچه 36-12 ساعت معمولتر
است.انتقال از طریق دستگاه گوارش صورت می گیرد.البته انتقال از
طریق تخم نیز ممکن است.پرندگان آلوده می توانند به مدت طولانی
از طریـــق دفع روده ای ناقل باقی بمانند.بسیاری از آنتی بیوتیکها
میتوانند سبب کاهش مرگ ومیر شوند ولی نمی توانند باعث پاک
شدن روده ناقلین گردند.این باکتری نسبت به دیگر گونه های
سالمونلا حدت کمتری دارد ولی می تواند ماهها در خاک ،آب،غذا زنده
بماند.
این بیماری جزو بیماریهای قابل گزارش در فلوریدا نمی باشد.
5) انسفالیت اسبی شرقی (Eastern Equine Encephalitis)
انسفالیت اسبی شرقی(EEE )توسط یک ویروس نوع RNA از جنس
آلفاویروس(Alphavirus) خانواده توگاویریده(Togaviridae) بوجود می
آید.علائم بطور معمول در قرقاول،مرغ،بلدرچین سفید،اردک،بوقلمون
وشترمرغ استرالیایی دیده می شود. علائم گوارشی واسهال خونی
واضحترین علائم هستند.
EEE توسط حشرات منتقل می شود.تکامل ویروس به وجود حشرات
وپرندگان گنجشکی(پرندگان آواز خوان مثل پرستو ،سار ،زاغ وفینچ
ها) وابسته است.حشرات باید آلوده باشند و توسط پرندگان،اسبها
وانسان خورده شوند تاسبب انتشار بیماری گردند.در قرقاول آلودگی
توسط حشره است ولی روش انتشار دیگری توسط نوک زدن وکانی
بالیسم وجوددارد.
حالتهای فراگیر بیماری در اواخر مرداد واوایل سرما رخ می
دهد.بیماری میتوانند در طول سال وجود داشته باشد در مناطقی مثل
فلوریدا که فصل طولانی رشد ونمو حشره را دارد.
EEE اغلب افراد زیر 15 سال یا بالای 50 سال را درگیر می سازد.در
بزرگسالان بیماری بطورناگهانی با تب بالا،سردرد،استفراغ ،لرزش
پیشرونده منجر به سفتی گردن ،تشنج،انقباض،هذیان،رعشه،گیجی
وکومـــاآغاز می شود.در کودکان EEE با علائم مشخصی نظیر
تب،سردرد واستفراغ به مدت 2-1 روز همراه است.پس از آن
انسفالیت(التهاب مغز) بطور ناگهانی وبا شدت زیاد آغاز می
شود.عدم رشد فکری یا دیگر علائم عصبی پایدار بطور معمول در مبتلایان مشاهده می گردد.
EEE جزو بیماریهای قابل گزارش در فلوریدا نیست.
Avian Tuberculosisn (6
عامل این بیماری باکتری مایکوباکتریوم اویوم(Mycobacterium avium)
می باشد که به باکتری توبرکلوزیس انسانی وگاوی نزدیک است.در
پرندگان این باکتری سبب ناتوانی مزمن همراه با ندولهای توبرکولار
می شود.درانسان آلودگی به این باکتری می توانند باعث زخمهای
عفونی توام با تورم گره های لنفاوی منطقه ای گردد.آلودگی در
اشخاص ضعیف حادتر است.این باکتری با خوردن آب یا غذای آغشته
به مدفوع پرندگان ناقل منتشر می شود.گله های مرغ آلوده دچار
تلفات می گردند.
اغلب آلودگیهای مایکوباکتریوم توسط آنتی بیوتیکها قابل درمان
هستند ولی مایکوباکتریوم اویوم مستثنی است زیرا به آنتی بیوتیکها
فوق العاده مقاوم است.جهت رفع آلودگی جراحی و برداشتن گره
های لنفاوی آلوده ضروری است.
در فلوریدا این بیماری گزارش شده است
7)هیستوپلاسموزیس Histoplasmosis
یک قارچ واقعی ترجیح می دهد که در خاک غنی از مدفوع پرندگان
رشــــد نماید. (Histoplasma capsulatum)یکی ازآنهاست.قارچها
اغلب در حفره ها وغارها وجود دارند.پرندگان به آلودگی حساس
نیستند ولی هیستوپلاسموزیس می تواند روی
انسان،سگ،گربه،گاوشیری،اسب و بسیاری از پستانداران وحشی
اثر گذار باشد.دوره کمون 14-7 روز است.اغلب حالات در انسان بدون
علامت هستند.بیماری شاید در سه شکل ریوی بروز
نماید:حاد(معمولتراست)،مزمن،انتشاری.شکل حاد مشابه
انفلوانزاست و چندین هفته بطول می انجامد وعلائمی نظیر
سردی،درد سینه،سرفه های غیرمولد،تب وبیقراری را شامل می
شود.فرم مزمن در افراد بالای 40 سال دیده می شود ومشابه
توبرکلوزیس است.در این حالت سرفه های مولد،خلط آلوده،کاهش
وزن وتنفس بریده بریده مشاهده می شود.فرم انتشاری در افراد
خردسال یا پیر دیده می شود.جراحاتی شامل کبد وطحال متورم
وزخمهای مخاطی وجوددارند.این فرم درصورت عدم معالجه کشنده
می باشد.برای درمان از آمفوتریسین بی(B) استفاده می شود.
انتقال از طریق استنشاق اسپرهای تولید شده توسط قارچ صورت
میگیرد.این بیماری مسری نیست منبع بیماری خاک است ،بویژه اگر
آلوده به مدفوع پرندگان وخفاشها باشد.اگر در یک محیط آلوده کار می
کنید محیط را مرطوب سازید وماسک به صورت بزنید.جهت کشتن قارچ
از اسپری فرمالدئید روی خاک آلوده استفاده نمایید.
گرچه این بیماری به پرندگان ربط داردولی بیماری زئونوتیک نیست زیرا
منبع آلودگی خاک است نه پرنده.
در فلوریدا این بیماری گزارش شده است .
8) کریپتوکوکوزیس Cryptococcosis
یکی دیگر از قارچهایی که ترجیح می دهد در خاک غنی از مدفوع
پرندگان رشد کند (Cryptococcus neoformans) است.دوره کمون
احتمالا هفته ها بطول می انجامد.آلودگیها در بسیاری پستانداران،
بیشتردرانسان،سگ وگربه دیده شده اند.درپرندگان آلودگی نادر
است.
انتقال این بیماری اغلب ازاستنشاق این قارچ مخمر مانندصورت می
گیرد،گرچه اغلب راه گوارش باعث انتقال بیماری است.انسان بیشتر
از راه مجاورت با لانه های قدیمی کبوتر یا مدفوع آنها مبتلا می
شود.در انساناین بیماری بیشتر با مننژیت یا مننژوانسفالیت شناخته
می شود و متعاقب آن آلودگی ریوی توام با سرفه ،خلط آغشته به
خون،تب ولرزش مشاهده می شود.بیماری بیشتر به حالت مزمن
است.علائمی نظیر تب،سرفه،سینه درد،خروج خون از دستگاه
تنفسی،سردرد در پی آن سفتی گردن و اختلال در بینایی وجود دارد.
نظیر هیستوپلاسموزیس این بیماری نیز گرچه به پرندگان بسته است
ولی بیماری زئونوتیک محسوب نمی شود چون منبع اصلی بیماری
خاک است نه پرنده.
Cryptosporidiosis (9
کریپتوسپوریدیوزیس توسط پروتوزوایی از جنس کریپتوسپوریدیوم
(Cryptosporidiom)ایجاد می شود.سه گونه از این پروتوزوا به نامهای
(C.baileyi)، (C.meleagridis) ویک گونه بی نام در بلدرچین شناخته
شده اند.بطور طبیعی این بیماری مشکلات تنفسی در مرغ وبوقلمون
پدید
می آورد.همچنین می تواند سبب تورم دستگاه گوارش واسهال
شود.در انسان دردهای شکمی،استفراغ،اسهال آبکی 4- 3 روز بطول
می انجامد.در افراد ضعیف مسئله حادتر است واسهال مقاوم و
اختلال در درجذب مواد مغذی وکاهش وزن دیده می شود.
دوره کمون 7-3 روز است وانتشار از راه گوارشی با بلع اووسیتهای
آلوده صورت می پذیرد.
در فلوریدا این بیماری گزارش شده است .
Allergic Alveolitis (10
این بیماری بعنوان بیماری ریوی کفتربازها نیز شناخته شده است واز
شناخته شده ترین بیماریهای زئونوتیک پرندگان است.این بیماری در
شکلهای حاد،تحت حاد ومزمن بروز می کند.علایم بالینی به سبب
کاهش حجم ریه ناشی از افزایش واکنشهای حساسیت پذیری به
پر،شوره،گرد مدفوع ایجاد میشود.التهاب نایژکها جراحت مشخص
است.فرم حاد بیماری توسط حالات سخت نظیر پاک کردن لانه
کبوترها توام با حساسیت شخص تسریع می شود.علائم در زمان
کوتاه بروز می کنند وشامل سرفه،تنفس توام بااشکال،تب وسردی
می باشد.حالت مزمن با علائم خفیف تر،جدی تر می باشد وممکن
است با علائم سرماخوردگی سخت یا انفلوانزا اشتباه گرفته
شود.افراد مبتلا سرفه غیرمولد مزمن دارندوعدم تحمل به فعالیت
وکاهش وزن نیز دیده می شود.جراحات ماندگار ریه ها ممکن است
گسترش یابد که شامل فیبروزیس ریوی که تبادل گازی و حجم ریوی
راکاهش می دهد،است.
فرم مزمن میتواند درطول 2 سال گسترش بیابد اما اغلب 20-10 سال
طول می کشد.بیماران مبتلا باید از پرندگان دوری جویند.مجاورت با
حتی مقادیر کم پر،شوره یا مدفوع پرندگان می تواند سبب بروز علائم
شدید تنفسی شود.حدت بیماری میتواند با استفاده از ماسک در
هنگام تمیز کردن لانه پرندگان،تمیزکردن روزانه لانه
پرندگان،شستشوی مداوم پرندگان دست آموز و نصب سیستم تهویه
به حداقل برسد.
***نتیجه گیری
کسانی که به نگهداری پرندگان اشتغال دارند بایستی آگاه باشند که
بیماریهای جدی از پرندگان می تواند به آنها منتقل شود.البته تعداد
این بیماریها کم است ولی افراد خردسال،پیر و کسانی که سیستم
ایمنی آنها ضعیف شده است بیشتر باید مراقب باشند.
بسیاری ازین بیماریها با خوردن خوراک آلوده به مواد دفعی پرندگان
منتقل می شوند.در هرحال با رعایت مسایل واصول بهداشتی می
توان از بسیاری از این بیماریها پیشگیری نمود.همچنین استفاده از
ماسک دهنی برای جلوگیری از استنشاق غبار آلوده پرندگان پیشنهاد
می گردد.
اگر شما علایم بیماری شبه آنفلوانزای مقاوم را دارید باید به دکتر
مراجعه کنیدو آگاه باشید که امکان دارد این بیماری را از پرندگان
گرفته باشید.
hamidhabiby2001@yahoo.comمنبع: سایت اطلاعات مرغداری ایران